Vadut a Leitora en Lomanha de cap a las annadas 1525-1530, Pey de Garros, après aver estudiat lo dret a Tolosa, que vadó conselhèr auprès deu senescau d’Armanhac. A la fin de la soa vita, que’s mudà a Pau tà préner un pòste d’avocat a la Cort dinc a la soa mòrt, advienguda en 1583.
A despart de quauquas obretas escrivudas en francés e en latin quan èra joen, que son dus libes publicat a Tolosa en 1565 e 1567 en occitan gascon que pòrtan testimoniatge de la valor de Pey de Garros com escrivan e poèta.
Tot prumèr, los Psaumes de David viratz en rhythme gascon, dedicats a la reina de Navarra, Joana d’Albret, qu’amuishan quin Garros e sap adaptar e parafrasar lo tèxte biblic deu sautèri en gascon e har vàler la soa fe protestanta. Per estar sonque ua version parciau, los saumes gascons de Garros que demoran ua de las versions mei agradivas e hòrtas deus saumes virats en occitan.
Las Poesias gasconas qu’amassan dens un medish liberet uèit eglògas, vèrs eroïcs, epistòlas, un cant noviau, ua cançon e ua elegia. Que son ua mustra vertadèra deu saber har literari de Garros e la prumèra òbra de compte har de la literatura occitana de Gasconha.
De mei, dens las soas òbras, Pey de Garros qu’a volut clarament hicar en davant l’emplec de la soa lenga com lenga de cultura e d’escritura literària, tad ensajar de contracarar l’espandiment de l’emplec deu francés dens tots los maines de la vita publica.
Com l’escrivè Robèrt Lafont, Garros que’s voló tanben lo fondator deu gascon escriut, en rompedura dab las tradicions ancianas d’escritura, autanplan en Gasconha com en Bearn.
Enterpresa individau e solitària qui demora, totun, fondatora de la nosta modernitat.
Titol publicat per Letras d’òc :
Eglògas – Poësias gasconas – Edition bilingue établie par Jean Penent, 2012.
